[EN]
For man, unlike any other thing organic or inorganic in the universe, grows beyond his
work, walks up the stairs of his concepts, emerges ahead of his accomplishments. This
you may say of man—when theories change and crash, when schools, philosophies,
when narrow dark alleys of thought, national, religious, economic, grow and
disintegrate, man reaches, stumbles forward, painfully, mistakenly sometimes. Having
stepped forward, he may slip back, but only half a step, never the full step back.
John Steinbeck, The Grapes of Wrath
Edifice is a visual journey back to a time most people would like to forget. Pałka documents buildings that have survived the Communist regime, which years ago rolled over Central and Eastern Europe. The photographs show the interiors of the Polana Hotel, a closed holiday facility once owned by the Communist Party of Czechoslovakia, and the now disused office building for the management of the Nowa Huta Steelworks, a fine example of Socialist Realism, once visited by Nikita Khrushchev and Fidel Castro. Karol Pałka builds the Edifice in the title to tell a story about power and its impermanence. The Edifice provides shelter, security, peace, and at the same time, gives a sense of strength. However, the feeling is just an illusion, and the power - contrary to what those who wield it think - is not given once and for all, but only for a moment. The spectre of demise is near, lurking just round the corner, just behind the cold and thick walls of grandiose ideas.
[PL]
Człowiek bowiem, w przeciwieństwie do wszystkiego, co organiczne i nieorganiczne we wszechświecie, wyrasta ponad własne dzieło, wznosi się w górę po szczeblach swych koncepcji, góruje nad własnymi osiągnięciami. Oto, co można powiedzieć o człowieku: gdy zmieniają się i bankrutują teorie, gdy powstają i rozpadają się szkoły, systemy filozoficzne i ciemne zaułki myśli narodowej, religijnej, gospodarczej, wtedy człowiek dąży naprzód potykając się, cierpiąc, często błądząc. Zrobiwszy krok naprzód, może cofnąć się w tył, ale tylko o pół kroku - nigdy o cały.
John Steinbeck, Grona Gniewu
„Gmach” Karola Pałki jest wizualną podróżą do czasów, o których większość chciałaby już zapomnieć. Fotografie przedstawiają wybrane obiekty będące pozostałościami po komunistycznym reżimie, m.in. wnętrza schronów i budynku dyrekcji Huty im. Lenina, słynnego dzieła Socrealizmu, w którym wizyty składali Nikita Chruszczow i Fidel Castro, a także Hotelu Polana na Słowacji ¬– zamkniętego rządowego ośrodka wypoczynkowego, który należał do Komunistycznej Partii Czechosłowacji. Karol Pałka konstruuje tytułowy „Gmach”, by opowiedzieć o władzy i jej trwałości. „Gmach” daje schronienie, zapewnia bezpieczeństwo i spokój, a jednocześnie poczucie siły. To jednak poczucie złudne, a władza – wbrew przekonaniu tych, którzy ją dzierżą – nie została dana na długie dziesięciolecia, lecz tylko na chwilę. Widmo upadku jest bowiem bliskie, unosząc się tuż za zimnymi i grubymi murami wielkich idei.